Miroslavljevo jevanđelje

najstariji sačuvani srpski ćirilički rukopis

Miroslavljevo jevanđelje je najstariji sačuvani srpski ćirilički rukopis. Pisano je u drugoj polovini XII veka za humskog kneza Miroslava, starijeg brata Simeona Nemanje. Od svog nastanka, Miroslavljevo jevanđelje imalo je status srpske relikvije. Po svemu sudeći, ovaj jevanđelistar bio je sveta knjiga na kojoj je vršena služba Božja prilikom osnivanja manastira Hilandar. Tokom narednih sedam vekova iznošeno je u svečanim prilikama, kao prestono jevanđelje. U januaru 1846. godine, ruski arhimandrit Porfirije Uspenski isekao je list broj 166 i poneo sa sobom, najpre u Carigrad, potom u Petrograd, Kijev i Moskvu. Od 1883. godine list se nalazi u Imperatorskoj biblioteci u Petrogradu. Ovaj list proneo je glas o jedinstvenom rukopisu koji se čuva u Hilandaru. Godine 1896, monasi poklonjaju Miroslavljevo jevanđelje kralju Aleksandru Obrenoviću i od tada njegova sudbina kreće neobičnim tokom. U noći, tokom Majskog prevrata 1903. godine, Miroslavljevo jevanđelje nestaje iz dvorskog sefa. Tokom povlačenja srpske vojske 1915. godine, pronađeno je usanducima kralja Petra, da bi potom s Glavnom državnom blagajnom prešlo put preko Albanije, Brindizija, Krfa, Solunskog fronta, do ponovnog povratka u Beograd. Posle ubistva kralja Aleksandra I Karađorđevića, knez Pavle poklanja Miroslavljevo jevanđelje novoosnovanom Muzeju kneza Pavla. Tokom Drugog svetskog rata skrivano je u sefu Narodne banke u Užicu, ispod oltara Manastira Rača ukraj Drine i u sefu Narodne banke u Beogradu i tako je izbeglo nemačke potrage. Danas se čuva u Narodnom muzeju u Beogradu, osim pomenutog lista, koji je i dalje u Rusiji.